Co zwiedzać na Mazowszu? 10 najciekawszych atrakcji

Choć Mazowsze nieodłącznie kojarzy się z Warszawą, pięknych miast, parków krajobrazowych, interesujących rezerwatów przyrody czy ciekawych miejsc dla całej rodziny nie brakuje w różnych zakątkach tego regionu. Zastanawiasz się, co warto zwiedzić na Mazowszu? Przedstawiamy listę największych atrakcji w regionie – razem z nami odkryj mazowieckie perełki nie tylko w samej stolicy, ale też bliższej lub dalszej okolicy Warszawy.

Atrakcje Mazowsza na łonie natury

Zwiedzanie Mazowsza może przybierać różne oblicza. Jednym z nich jest odkrywanie piękna natury i wypoczynek na świeżym powietrzu – a w tym kontekście województwo mazowieckie oferuje wiele możliwości.

Kampinoski Park Narodowy

Kampinoski Park Narodowy to jedna z przyrodniczych perełek i najcenniejszych naturalnych atrakcji, z jakich słynie województwo mazowieckie. Kompleks obejmuje tereny Puszczy Kampinoskiej oraz zajmuje powierzchnię ponad 38 500 ha, z czego 70% stanowią lasy. Na terenie parku utworzono 22 obszary ochrony ścisłej.

Obszar ten znany jest między innymi z występowania wydm parabolicznych i wałów wydmowych. Znajdujące się w parku Grochalskie Piachy to największy obszar piaszczystych wydm w Polsce, uznawany za jedną z najlepiej zachowanych wydm śródlądowych w Europie. Kampinos to idealne miejsce dla miłośników wypoczynku na świeżym powietrzu. W kompleksie wyznaczono liczne ścieżki dydaktyczne oraz szlaki piesze i rowerowe, których łączna długość wynosi około 360 km.

Mazowiecki Park Krajobrazowy

Warte odwiedzenia na Mazowszu są też parki krajobrazowe. Wśród nich należy wymienić Mazowiecki Park Krajobrazowy utworzony w latach 1986-1988. Obejmuje południowo-wschodnią część Warszawy, miejscowości Józefów, Otwock i Karczew oraz gminy Wiązowna, Celestynów, Osieck, Sobienie-Jeziory i Kołbiel. Powierzchnia parku wynosi 15 710 ha, natomiast otulina parku zajmuje dodatkowo blisko 8000 ha. Mazowiecki Park Krajobrazowy wraz z Kampinoskim Parkiem Narodowym i Chojnowskim Parkiem Krajobrazowym tworzy system Zielonego Pierścienia Warszawy.

Ponad 70% powierzchni Mazowieckiego Parku Krajobrazowego zajmują lasy, przede wszystkim lasy iglaste, w których dominuje sosna zwyczajna. Na terenie kompleksu występuje 50 gatunków ssaków, 170 gatunków ptaków, 5 gatunków gadów, 10 gatunków płazów i ponad 20 gatunków ryb. Ponadto w Mazowieckim Parku Krajobrazowym utworzono rezerwaty przyrody oraz ustanowiono 60 pomników przyrody.

Kozienicki Park Krajobrazowy

Kozienicki Park Krajobrazowy leży 100 km na południe od Warszawy, pomiędzy Radomiem a Kozienicami, w widłach rzek Wisły i Radomki. Powierzchnia parku wynosi ponad 26 000 ha, a jego otulina zajmuje kolejne 36 000 ha. Celem utworzenia Parku było zachowanie naturalnego krajobrazu lasów Puszczy Kozienickiej. Na terenie parku występuje około 200 gatunków ptaków, 13 gatunków płazów i 6 gatunków gadów, w tym zagrożonego wyginięciem żółwia błotnego, a swoje siedlisko ma tu 16 gatunków nietoperzy.

Miłośnikom relaksu w otoczeniu przyrody polecamy także inne nasze artykuły, z których poznasz najpiękniejsze parki blisko Warszawy oraz dowiesz się, gdzie wybrać się na spacer do lasu pod Warszawą.

Jezioro Zegrzyńskie

Jezioro Zegrzyńskie, nazywane również Zalewem Zegrzyńskim, to utworzony w 1963 roku zbiornik retencyjny na Narwi, leżący na północ od Warszawy. Wypoczynek nad jeziorem Zegrzyńskim to sprawdzony pomysł na weekendowy wypad wśród mieszkańców Warszawy i okolic. Wokół zbiornika znajduje się kilka plaż, a jedną z nich jest Dzika Plaża w Nieporęcie. Jej nazwa może być jednak myląca – w rzeczywistości to najpopularniejsza plaża nad Zegrzem, dlatego w gorący, letni weekend bywa tu tłoczno. Można tu zrelaksować się na piaszczystej plaży lub niewielkim molo, uprawiać sporty wodne czy wypożyczyć rower wodny lub kajak, a na najmłodszych czeka pełen atrakcji plac zabaw.

Lubisz wypoczynek nad wodą? Przeczytaj również nasz artykuł o Zalewie Żyrardowskim!

Co warto zobaczyć na Mazowszu? Ciekawe muzea

Na mapie Mazowsza nie brakuje też ciekawych muzeów, które prezentują dzieje regionu czy poszczególnych miast w różnych odsłonach. To znakomita propozycja dla miłośników zwiedzania i historii – zarówno tych dużych, jak i małych.

Muzeum Powstania Warszawskiego

Muzeum Powstania Warszawskiego jest swoistym hołdem mieszkańców Warszawy dla tych, którzy walczyli i ginęli za wolną Polskę w 1944 roku. Muzeum otwarto w 60. rocznicę wybuchu Powstania Warszawskiego w budynku dawnej elektrowni tramwajowej, który jest zabytkiem architektury przemysłowej z początku XX wieku, znajdującym się u zbiegu ulic Przyokopowej i Grzybowskiej.

Ekspozycja Muzeum Powstania Warszawskiego została podzielona na kilka części:

• na parterze przedstawiono okres, w którym Warszawa znajdowała się pod okupacją, oraz sam wybuch Powstania. Można tu też zobaczyć wciąż sprawne maszyny drukarskie z lat 40.;
• w Sali Małego Powstańca, która została stworzona z myślą o najmłodszych zwiedzających, dzieci mogą obejrzeć teatrzyk powstańczy czy wcielić się w rolę harcerskich listonoszy i sanitariuszek. W tej części znajdują się także repliki dawnych zabawek, gry planszowe i puzzle;
• na antresoli prezentowane się materiały zarówno z walki, jak i codziennego życia w powstańczej Warszawie. W kinie Palladium można zobaczyć powstańcze kroniki filmowe Biura Informacji i Propagandy AK, które były wyświetlane w czasie Powstania;
• na piętrze pokazywany jest upadek Powstania oraz jego konsekwencje, w tym utworzenie i działalność PKWN, decyzje Wielkiej Trójki oraz kapitulację i emigrację ludności Warszawy. Powstało tu też Miejsce Pamięci, w którym znajdują się powstańcze mogiły;
• w sali pod Liberatorem znajduje się replika samolotu Liberator B-24J w skali 1:1. Odbywają się tu również wystawy czasowe, konferencje czy spotkania promocyjne. W podziemiach natomiast znajduje się sala Niemcy, która przedstawia Powstanie oczami drugiej strony konfliktu;
• w Parku Wolności, który otacza budynek muzeum, mieści się Mur Pamięci z nazwiskami blisko 11 000 Powstańców poległych w walkach w sierpniu i wrześniu 1944 roku.

Muzeum Wsi Mazowieckiej w Sierpcu

Muzeum Wsi Mazowieckiej w Sierpcu zostało założone 24 marca 1971 roku jako regionalne muzeum etnograficzne, którego obecna nazwa obowiązuje od 1987 roku. Skansen zajmuje teren o powierzchni 60,5 ha u zbiegu rzek Sierpienica i Skrwa. W muzeum zgromadzono ponad 13 000 eksponatów oraz ponad 80 obiektów małej i dużej architektury. Na ekspozycję składają się: 11 zagród chłopskich z przełomu XIX i XX wieku, zrekonstruowany dworek szlachecki, XVIII-wieczny drewniany kościół, koźlak oraz drewniany wiatrak, będący najstarszym i najpopularniejszym w Europie typem młynów wiatrowych, a ponadto wystawy stałe w galerii rzeźby ludowej i Powozowni.

Muzeum Wsi Radomskiej

Muzeum Wsi Radomskiej rozpoczęło swoją działalność 31 grudnia 1976 roku, a jej celem było zachowanie dziedzictwa kulturowego dawnej ludności zamieszkującej krainę na pograniczu Mazowsza i Małopolski. Znajdujący się na świeżym powietrzu skansen zajmuje obszar 32,5 ha, na którym prezentowanych jest 80 obiektów dawnego budownictwa wiejskiego, takie jak chałupy, dwory, kościół, budynki gospodarcze, kuźnie, wiatraki i młyny wodne. Muzeum gromadzi również ponad 16 000 eksponatów ruchomych, wśród których wymienia się pojazdy, maszyny rolnicze, ule oraz narzędzia pszczelarskie, tkaniny i sztukę ludową.

Muzeum Kolei Wąskotorowej w Sochaczewie

Muzeum Kolei Wąskotorowej w Sochaczewie zostało otwarte we wrześniu 1986 roku. Jest jednym z niewielu miejsc w Europie, które gromadzi tak wiele wąskotorowych pojazdów szynowych. W skansenie można zobaczyć ponad 160 jednostek taboru wąskotorowego, a w salach wystawowych dodatkowo prezentowane są kolekcje muzealiów, które dokumentują funkcjonowanie kolei wąskotorowych w Polsce na przestrzeni dziejów. Od kwietnia do października można też wybrać się stąd na wycieczkę pociągiem retro do Puszczy Kampinoskiej.

Co zwiedzić na Mazowszu? Atrakcje historyczne

Pasjonatów historii, którzy lubią z nią obcować jeszcze bliżej, z pewnością zachwycą dawne mazowieckie zamki i twierdze obronne. Wiele z nich zostało zniszczonych podczas bitew, najazdów i wojen, jednak dzięki wysiłkom historyków, archeologów i badaczy w ich murach wciąż można poczuć oddech minionych epok.

Twierdza Modlin

Twierdza Modlin to zespół umocnień leżących w administracyjnych granicach Nowego Dworu Mazowieckiego u zbiegu Wisły, Narwi i Wkry, około 40 kilometrów od centrum Warszawy. Modlińska twierdza jest jedną z największych i najlepiej zachowanych budowli tego typu w Polsce, mimo że na przestrzeni wieków była broniona czterokrotnie: w 1813, 1831, 1915 i 1939 roku. Umocnienia były wielokrotnie rozbudowywane – można w nich dostrzec elementy fortyfikacji polskiej, francuskiej oraz rosyjskiej.

Najważniejsze obiekty Twierdzy Modlin to: cytadela z przedmościami (kazuńskim i nowodworskim), wewnętrzny i zewnętrzny pierścień fortów, zespoły prochowni, magazyny, zabudowania koszarowe oraz pozostałości umocnień polowych i fortyfikacji polskich z 1939 roku. W budynku dawnych koszar oficerskich znajdują się Muzeum Kampanii Wrześniowej i Twierdzy Modlin.

Zamek Książąt Mazowieckich w Ciechanowie

Zamek Książąt Mazowieckich w Ciechanowie został zbudowany na przełomie XIV i XV wieku przez księcia mazowieckiego Janusza I Starszego. Od połowy XVII wieku w tym miejscu znajdowały się głównie ruiny zamku, ponieważ w okresie potopu szwedzkiego budowla doznała ogromnych zniszczeń.

Po drugiej wojnie światowej na ciechanowskim zamku przeprowadzono liczne badania architektoniczne i archeologiczne. W latach 1979-86 zrealizowano częściowe prace restauracyjne, w ramach których nadbudowano mury i wieżę zachodnią, odsłonięto przyziemie części mieszkalnej (tzw. Domu Dużego) oraz zrekonstruowano jedną z gotyckich piwnic.

Podczas wizyty w Ciechanowie warto odwiedzić również Muzeum Szlachty Mazowieckiej, które powstało w 1973 roku jako Muzeum Zamku w Ciechanowie. W muzeum gromadzone są dokumenty i artefakty związane z historią ziemi ciechanowskiej. Działalność instytucji ma na celu upowszechnianie dziedzictwa kulturowego północnej części Mazowsza i niegdysiejszych tradycji szlacheckich.

Jeśli interesuje Cię ta tematyka, więcej dowiesz się z innego naszego artykułu: Zamki i pałace na Mazowszu. Co warto zobaczyć?

Szukasz idealnej bazy wypadowej pod zwiedzanie Mazowsza? Świetną propozycją będzie Artis Loft – nowoczesny hotel blisko Warszawy, usytuowany przy drodze ekspresowej S8, w pobliżu autostrady A2, skąd łatwo dotrzesz do wielu atrakcji, a jednocześnie masz do dyspozycji niezwykle komfortowe pokoje oraz szereg atrakcji i udogodnień.